Bilge Kağan Yazıtı

Hakkında

Bilge Kağan Yazıtı veya Bilge Kağan Kitabesi, Türk dilinin en eski yazıtlarındandır. Orhun Yazıtları olarak bilinen yazıtlardan biridir.

Bu yazıt, Bilge Kağan’ın ölümünden (734) bir yıl sonra (735), kendi oğlu olan Tengri Kağan tarafından diktirilmiştir. Bu yazıtta da konuşan, Kül Tigin yazıtında olduğu gibi Bilge Kağan’dır.

Moğolistan’da Orhun Irmağı yakınlarında bulunmaktadır. Bilge Kağan Yazıtı ile Kül Tigin Yazıtı arasındaki uzaklık bir kilometredir. Göktürk yazısı ile yazılmıştır. Bazı bölümleri Kül Tigin Yazıtı’ndan aktarılmıştır. Ondan farklı olarak Kül Tigin’in ölümünden sonraki olayları da anlatmıştır. Kül Tigin kitabelerinin çevresinde Bilge Kağan’ın mezarının etrafında da balballar vardır. Bunları Yollug Tigin yazmıştır.

Wikipedia

Metin

Türk Bitig

Çizgiler (----) taşlardaki silinmiş yerlerdir. Çeviride kolay anlaşılması için bazen (açıklama) ve [eklemeler] yapılmıştır

𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐱅𐰏 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰖𐰺𐱃𐰢𐱁 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰽𐰉𐰢 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀 : ----𐰦𐰀 : 𐰞----𐱃𐰃 : 𐰾𐰃𐰼 : 𐱃𐰆𐰴𐰔 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰘𐰃 : 𐰓𐰔 : 𐰚𐰼𐰚𐰇𐰠𐰏 : 𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃 : ---- : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐱅𐰭𐰼𐰃---- :

T^eŊRİ : T^eG : T^eŊRİ : Y^aR^aTM^ıŞ : TÜRK : BİLGE : K^aG^aN : S^aB^ıM : K^aŊ^ıM : TÜRK : BİLGE : ----NDA : ^aL----TI : SİR : TOK^uZ : OG^uZ : ⁱYİ : ^eDⁱZ : K^eR^eKÜL^üG : B^eGL^eRİ : BOD^uNI : ---- : TÜRK : T^eŊRİ---- :

Tanrı dek Tanrı yaratmış Türk Bilge Kağan[ı]; Savım : kangım Türk Bilge ----nda al----tı sir, Dokuz Oğuz, yeğ Ediz Kerekü’lü beğleri, bodunu, ---- Türk Tanrı[sı]----

𐰇𐰔𐰀 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢𐰀 : 𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃𐰲𐰀 : 𐰽𐰴𐰣𐰍𐰢𐰀 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰋𐰏𐰠𐰼 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰏𐰼𐰯 : 𐰾𐰋𐰤𐰯 : 𐱃𐰆𐰭𐱃𐰢𐱁 : 𐰚𐰇𐰔𐰃 : 𐰘𐰇𐰏𐰼𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃 : 𐰋𐰇𐰓𐰚𐰀 : 𐰇𐰔𐰢 : 𐰆𐰞𐰺𐰯 : 𐰉𐰆𐰨𐰀 : 𐰍𐰺 : 𐱅𐰇𐰼𐰏 : 𐱅𐰇𐰼𐱅 : 𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃 : ---- : 𐰃𐱅𐰓𐰢 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐰚𐰇𐰚 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰽𐰺𐰀 : 𐰖𐰍𐰔 : 𐰘𐰺 : 𐰴𐰃𐰞𐰦𐰸𐰑𐰀 : 𐰚𐰃𐰤 : 𐰺𐰀 : 𐰚𐰃𐰾𐰃 : 𐰆𐰍𐰞𐰃 : 𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰾 :

ÜZE : K^aG^aN : OL^uRT^uM : OL^uRTUK^uMA : ÖLT^eÇİÇE : S^aK^ıN^ıGMA : TÜRK : B^eGL^eR : BOD^uN : öGⁱRⁱP : S^eBⁱNⁱP : TOŊT^aM^ıŞ : GÖZİ : YÜG^eRⁱ KÖRTİ : BÖDKE : ÖZ^üM : OL^ıR^ıP : BUNÇA : ^aG^ıR : TÖR^üG : TÖRT : BOL^uŊD^aKI : ---- : İTDⁱM : ÜZE : KÖK : T^eŊRİ : ^aSRA : Y^aG^ıZ : Y^eR : KIL^ıNDUKDA : ⁱKİN : ^aRA : KİŞİ : OGLI : KIL^ıNM^ıŞ :

üzerine kağan oturdum, oturduğumda öleceğini sakınan Türk beğleri, bodunu, öğirip sevinip tongtamış gözü yukarı gördü, bödge öz’üm oturup bunca ağır töreyi dört bolungdaki ---- : [düzen] etdim. Üstte Kök Tanrı, altta yağız yer kılındığında ikisi arasında kişi oğlu kılınmış,

𐰚𐰃𐰾𐰃 : 𐰆𐰍𐰞𐰃𐰦𐰀 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐰲𐰇𐰢 : 𐰯𐰀𐰢 : 𐰉𐰆𐰢𐰣 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰃𐰾𐱅𐰢𐰃 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐰢𐱁 : 𐰆𐰞𐰺𐰯𐰣 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰭 : 𐰃𐰠𐰃𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐱃𐰆𐱃𐰀 : 𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾 : 𐰃𐱅𐰃 : 𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾 : 𐱅𐰇𐰼𐱅 : 𐰉𐰆𐰞𐰭 : 𐰴𐰆𐰯 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰾𐰇 : 𐰾𐰇𐰠𐰯𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐱅 : 𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰴𐰆𐰯 : 𐰞𐰢𐰾 : 𐰚𐰆𐰯 : 𐰉𐰔 : 𐰴𐰃𐰞𐰢𐰾 : 𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍 : 𐰘𐰜𐰦𐰼𐰢𐰾 : 𐱅𐰃𐰔𐰲𐰏𐰏 : 𐰾𐰇𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾 : 𐰃𐰠𐰏𐰠𐰇 : 𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣 : 𐰘𐰃𐱁𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰚𐰃𐰼𐰇 :

KİŞİ : OGLINDA : ÜZE : ^eÇÜM : ^aPAM : BUM^ıN : K^aG^aN : İST^eMİ : K^aG^aN : OL^uRM^ıŞ : OL^uR^ıP^aN : TÜRK : BOD^uN^ıŊ : İLİN : TÖRÜSÜN : TUTA : BİRMⁱŞ : İTİ : BİRMⁱŞ : TÖRT : BUL^ıŊ : KOP : Y^aGI : ^eRMⁱŞ : SÜ : SÜL^eP^eN : TÖRT : BOL^uŊD^aKI : BOD^uN^ıG : KOP : ^aLM^ıŞ : KOP : B^aZ : KILM^ıŞ : B^aŞL^ıG^ıG : YÜK^üND^üRMⁱŞ : TİZLⁱGⁱG : SÖK^üRMⁱŞ : İLG^eRÜ : K^aD^ıRK^aN : YIŞKA : T^eGİ : KİRÜ :

kişi oğlunun da üzerine eçüm, apam Bumın Kağan, İstemi Kağan oturmuş. Oturup da Türk bodunun ilini, töresini tutu vermiş, [düzen] edi vermiş. Dört bolung hep yağı imiş. sü süleyip dört bolungdaki bodunu hep almış, hep baz kılmış. Başlıyı yükündürmüş dizliyi çöktürmüş. İleri Kadırkan Yış’a değin, geri

𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰸𐰆𐰦𐰺𐰢𐰾 : 𐰚𐰃𐰤 : 𐰺𐰀 : 𐰃𐰓𐰃 : 𐰆𐰴𐰽𐰔 : 𐰜𐰇𐰚 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰨𐰀 : 𐰆𐰞𐰺𐰆𐰺 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰞𐰯 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃 : 𐰘𐰢𐰀 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰞𐰯 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃 : 𐰘𐰢𐰀 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃 : 𐰘𐰢𐰀 : 𐱅𐰇𐰔 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰣𐰃 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰃𐰠𐰏 : 𐰨𐰀 : 𐱃𐰆𐱃𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰃𐰠𐰏 : 𐱃𐰆𐱃𐰯 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏 : 𐰃𐱅𐰢𐰾 : 𐰇𐰔𐰃 : 𐰨𐰀 : 𐰚𐰼𐰏𐰚 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 :

T^eMⁱRK^aP^ıGKA : T^eGİ : KOND^uRM^ıŞ : ⁱKİN : ^aRA : İDİ : OKS^uZ : KÖK : TÜRK : ^aNÇA : OL^uRUR : ^eRMⁱŞ : BİLGE : K^aG^aN : ^eRMⁱŞ : ^aLP : K^aG^aN : ^eRMⁱŞ : BUYRUKI : YⁱME : BİLGE : ^eRMⁱŞ : ^eRⁱNÇ : ^aLP : ^eRMⁱŞ : ^eRⁱNÇ : B^eGL^eRİ : YⁱME : BOD^uNI : YⁱME : TÜZ : ^eRMⁱŞ : ^aNI : ÜÇÜN : İLⁱG : ^aNÇA : TUTM^ıŞ : ^eRⁱNÇ : İLⁱG : TUT^ıP : TÖRÜG : İTMⁱŞ : ÖZİ : ^aNÇA : K^eRG^eK : BOLM^ıŞ :

Demirkapı’ya değin kondurmuş. İkisi arasında idi uksuz Gök Türk anca oturur imiş. Bilge kağan imiş. Alp kağan imiş. Buyruğu yime bilge imiş erinç, alp imiş erinç, beğleri yime bodunu yime düz imiş. Onu[n] için ili anca tutmuş erinç. İli tutup töre [düzen] etmiş. Özü anca Kergek olmuş.

𐰖𐰆𐰍𐰲𐰃 : 𐰾𐰃𐰍𐱃𐰲𐰃 : 𐰇𐰭𐰼𐰃 : 𐰜𐰇𐰤 : 𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰑𐰃 : 𐰋𐰇𐰚𐰲𐰃 : 𐰲𐰇𐰠𐰏𐰠 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐱅𐰇𐰯𐰇𐱅 : 𐰯𐰺 : 𐰯𐰆𐰺𐰢 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰇𐰲𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣 : 𐰆𐱃𐰔𐱃𐱃𐰺 : 𐰶𐰃𐱃𐰪 : 𐱃𐱃𐰉𐰃 : 𐰉𐰆𐰨𐰀 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰚𐰠𐰯𐰤 : 𐰽𐰃𐰍𐱃𐰀𐰢𐰾 : 𐰖𐰆𐰍𐰞𐰀𐰢𐰾 : 𐰦𐰍 : 𐰚𐰇𐰠𐰏 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰦𐰀 : 𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀 : 𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰆𐰍𐰞𐰃𐱃𐰃 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰦𐰀 : 𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀 : 𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃 : 𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤 : 𐱅𐰏 :

YUGÇI : SIG^ıTÇI : ÖŊRE : KÜN : TOGS^ıKDA : BÖKLİ : ÇÖL^üGⁱL : T^aBG^aÇ : TÜPÜT : ^aP^aR : PUR^uM : KIRK^ıZ : ÜÇKURIK^aN : OT^uZT^aT^aR : KIT^aÑ : T^aT^aBI : BUNÇA : BUDoN : K^eLİP^eN : SIGTAM^ıŞ : YUGLAM^ıŞ : ^aNT^aG : KÜL^üG : KAG^aN : ^eRMⁱŞ : ^aNDA : KİSRE : İNİSİ : K^aG^aN : BOLM^ıŞ : ^eRⁱNÇ : OGLITI : K^aG^aN : BOLM^ıŞ : ^eRⁱNÇ : ^aNDA : KİSRE : İNİSİ : ^eÇİSİN : T^eG :

Yuğcu sığıtçı önde gün doğusunda Böklü Çöl’lü İl, Tabgaç, Tibet, Apar, Rum, Kırgız, Üç Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı, bunca bodunu gelip sıgtamış yuğlamış antag kü’lü kağan imiş. Ondan kisre ini’si kağan olmuş erinç, oğulları kağan olmuş erinç, anda kisre ini’si eçisi dek

𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰑𐰸 : 𐰼𐰨 : 𐰆𐰍𐰞𐰃 : 𐰴𐰭𐰃𐰤 : 𐱅𐰏 : 𐰴𐰃𐰞𐰣𐰢𐰑𐰸 : 𐰼𐰨 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰾𐰃𐰔 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰖𐰉𐰞𐰴 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰉𐰆𐰖𐰴𐰸𐰃 : 𐰘𐰢𐰀 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰾𐰔 : 𐰼𐰨 : 𐰖𐰉𐰞𐰴 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃 : 𐱅𐰇𐰔𐰾𐰔 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱅𐰋𐰠𐰏𐰃𐰤 : 𐰚𐰇𐰼𐰠𐰏 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰺𐰢𐰴𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰃𐰤𐰠𐰃 : 𐰲𐰃𐰠𐰃 : 𐰚𐰃𐰭𐰾𐰇𐰼𐱅𐰜𐰃𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰋𐰏𐰠𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰞𐰃𐰍 :

KIL^ıNM^aDUK : ^eRⁱNÇ : OGLI : K^aNGIN : T^eG : KIL^ıNM^aDUK : ^eRⁱNÇ : BİLⁱGSİZ : K^aG^aN : OL^uRM^ıŞ : ^eRⁱNÇ : Y^aBL^aK : K^aG^aN : OL^uRM^ıŞ : ^eRⁱNÇ : BUYRUKI : YⁱME : BİLⁱGSⁱZ : ^eRⁱNÇ : Y^aBL^aK : ^eRMⁱŞ : ^eRⁱNÇ : B^eGL^eRİ : BOD^uNI : TÜZS^üZ : ÜÇÜN : T^aBG^aÇ : BOD^uN : T^eBLⁱGİN : KÜRL^üG : ÜÇÜN : ^aRM^aKÇISIN : ÜÇÜN : İNⁱLİ : ^eÇİLİ : KİŊŞÜRTÜKİN : ÜÇÜN : B^eGLİ : BOD^uNLIG :

kılınmadığı erinç, oğlu kangı dek kılınmadığı erinç, bilgisiz kağan oturmuş erinç, yavlak kağan oturmuş erinç, buyruğu yime bilgisiz [imiş] erinç, yavlak imiş erinç, beğleri, bodunu düzsüz [olduğu] için, Tabgaç bodunu tebli gür [olduğu] için, armakçı [olduğu] için, iniyi eçiyi kinleştirdiği için, beğle, bodunu

𐰖𐰆𐰭𐱁𐰆𐰺𐱃𐰸𐰃𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰃𐰠𐰠𐰓𐰜 : 𐰃𐰠𐰃𐰤 : 𐰃𐰲𐰍𐰣𐰆 : 𐰃𐰑𐰢𐰾 : 𐰴𐰍𐰣𐰞𐰑𐰸 : 𐰴𐰍𐰣𐰃𐰣 : 𐰘𐰃𐱅𐰼𐰇 : 𐰃𐰑𐰢𐰾 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰴𐰀 : 𐰋𐰏𐰠𐰚 : 𐰆𐰺𐰃 : 𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤 : 𐰴𐰆𐰞 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰾𐰃𐰠𐰚 : 𐰶𐰃𐰔 : 𐰆𐰍𐰞𐰤 : 𐰚𐰇𐰭 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰋𐰏𐰠𐰼 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰀𐱃𐰃𐰤 : 𐰃𐱃𐰃 : 𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍𐰃 : 𐰋𐰏𐰠𐰼 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰀𐱃𐰃𐰤 : 𐱃𐰆𐱃𐰯𐰣 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾 : 𐰠𐰏 : 𐰘𐰃𐰞 :

YOŊŞURTUKIN : ÜÇÜN : TÜRK : BOD^uN : İLL^eDÜK : İLİN : IÇG^ıNU : IDM^ıŞ : K^aG^aNL^aDUK : K^aG^aNIN : YİT^üRÜ : IDM^ıŞ : T^aBG^aÇ : BOD^uNKA : B^eGLⁱK : URI : OGLIN : KUL : BOLDI : ⁱŞİLⁱK : KIZ : OGL^ıN : KÜŊ : BOLDI : TÜRK : B^eGL^eR : TÜRK : ATIN : ITI : T^aBG^aÇGI : B^eGL^eR : T^aBG^aÇ : ATIN : TUT^uP^aN : T^aBG^aÇ : K^aG^aNKA : KÖRMⁱŞ : ^eLⁱG : YIL :

yongşurduğu için, Türk bodunu, illediği ilini ıçgın etmiş, kağanladığı kağanını yitiri etmiş. Tabgaç bodunu’na beğlik urı oğlanı kul oldu, işilik kız oğlanı küng oldu, Türk beğleri Türk adını attı, Tabgaç beğleri [gibi] Tabgaç adını tutup, Tabgaç kağanına görmüş elli yıl.

𐰃𐰾𐰏 : 𐰚𐰇𐰲𐰏 : 𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾 : 𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐰜𐰇𐰤 : 𐱃𐰆𐰍𐰽𐰴𐰑𐰀 : 𐰋𐰇𐰚𐰠𐰃 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰘𐰇 : 𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾 : 𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆 : 𐱅𐰢𐰼𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰘𐰇 : 𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐰃𐰠𐰃𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰞𐰃 : 𐰋𐰃𐰼𐰢𐰾 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰴𐰺𐰀 : 𐰴𐰢𐰍 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰨𐰀 : 𐱅𐰃𐰢𐰾 : 𐰃𐰠𐰠𐰏 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰼𐱅𐰢 : 𐰃𐰠𐰢 : 𐰢𐱃𐰃 : 𐰴𐰣𐰃 : 𐰚𐰢𐰚𐰀 : 𐰃𐰠𐰏 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰆𐰺𐰢𐰤 : 𐱅𐰃𐰼 : 𐰼𐰢𐰾 :

İŞⁱG : KÜÇⁱG : BİRMⁱŞ : İLG^eRÜ : KÜN : TOGS^uKDA : BÖKLİ : K^aG^aNKA : T^eGİ : SÜL^eYÜ : BİRMⁱŞ : KUR^ıG^aRU : T^eMⁱRK^aP^ıGKA : T^eGİ : SÜL^eYÜ : BİRMⁱŞ : T^aBG^aÇ : K^aG^aNKA : İLİN : TÖRÜSİN : ^aLI : BİRMⁱŞ : TÜRK : K^aRA : K^aM^aG : BOD^uN : ^aNÇA : TİMⁱŞ : İLLⁱG : BOD^uN : ^eRTⁱM : İLⁱM : ^ıMTI : K^aNI : KⁱMKE : İLⁱG : K^aZG^aNURM^eN : TİR : ^eRMⁱŞ :

İşi gücü [Tabgaç’a] vermiş, ileri gün doğusunda Bökli kağana değin süleyi vermiş, geride Demirkapı’ya değin süleyi vermiş. Tabgaç kağana ilini, töresini alı vermiş. Türk kara kamag bodunu anca demiş[ki] : İlli boylar idim, ilim [ş]imdi hani? kime ili kazanırım ben der imiş.

𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰼𐱅𐰢 : 𐰴𐰍𐰣𐰢 : 𐰴𐰣𐰃 : 𐰤𐰀 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐰃𐰾𐰏 : 𐰚𐰇𐰲𐰏 : 𐰋𐰃𐰼𐰇𐰼𐰢𐰤 : 𐱅𐰃𐰼 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰨𐰀 : 𐱅𐰃𐰯 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰉𐰆𐰞𐰯 : 𐰃𐱅𐰤𐰇 : 𐰖𐰺𐱃𐰆𐰣𐰆 : 𐰆𐰢𐰑𐰸 : 𐰖𐰣 : 𐰃𐰲𐰚𐰢𐰾 : 𐰉𐰆𐰨𐰀 : 𐰃𐰾𐰏 : 𐰚𐰇𐰲𐰏 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜𐰏𐰼𐰇 : 𐰽𐰴𐰣𐰢𐱃𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰇𐰠𐰇𐰼𐰘𐰃𐰤 : 𐰆𐰺𐰍𐰽𐰺𐱃𐰖𐰃𐰤 : 𐱅𐰃𐰼 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰖𐰆𐰴𐰑𐰆 : 𐰉𐰺𐰃𐰺 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰇𐰔𐰀 :

K^aG^aNL^ıG : BOD^uN : ^eRTⁱM : K^aG^aN^ıM : K^aNI : NE : K^aG^aNKA : İŞⁱG : KÜÇ^üG : BERÜRM^eN : TİR : ^eRMⁱŞ : ^aNÇA : TİP : T^aBG^aÇ : K^aG^aNKA : Y^aGI : BOLM^ıŞ : Y^aGI : BOL^uP : İTⁱNÜ : Y^aR^aTUNU : UM^aDUK : Y^aNA : İÇⁱKMⁱŞ : BUNÇA : İŞⁱG : KÜÇ^üG : BİRTÜKG^eRÜ : S^aK^ıNM^aTI : TÜRK : BOD^uN : ÖLÜR^eYİN : UR^uGS^ıR^aT^aYIN : TİR : ^eRMⁱŞ : YUK^aDU : B^aRIR : ^eRMⁱŞ : ÜZE :

Kağanlı boylar idim, kağanım hani? ne kağana işi güçü veririm ben? der imiş. Anca deyip Tabgaç kağanına yağı olmuş. Yağı olup, itine, yaratına madığından yana içikmiş. [Tabgaç] bunca işi güçü verdiğini sakınmadan Türk bodunu öldüreyim, urugsıratayım der imiş. [Türk] yokolmaya varır imiş. Üstte

D10

𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐱅𐰭𐰼𐰃𐰾𐰃 : 𐱅𐰇𐰺𐰜 : 𐰃𐰑𐰸 : 𐰘𐰃𐰼𐰃 : 𐰽𐰆𐰉𐰃 : 𐰨𐰀 : 𐱅𐰢𐰾 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰖𐰆𐰸 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰣 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰃𐰠𐱅𐰼𐰾 : 𐰴𐰍𐰣𐰍 : 𐰇𐰏𐰢 : 𐰃𐰠𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀 : 𐰴𐱃𐰆𐰣𐰍 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐱅𐰇𐰯𐰾𐰃𐰦𐰀 : 𐱃𐰆𐱃𐰯 : 𐰘𐰇𐰏𐰼𐰇 : 𐰚𐰇𐱅𐰇𐰼𐰢𐰾 : 𐰼𐰨 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰘𐰃𐱅𐰃𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰼𐰤 : 𐱃𐱁𐰚𐰢𐰾 : 𐱃𐱁𐰺𐰀 : 𐰖𐰆𐰺𐰖𐰆𐰺 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰚𐰇 : 𐰾𐰓𐰯 : 𐰉𐰞𐰶𐰑𐰴𐰃 : 𐱃𐰍𐰶𐰢𐰾 : 𐱃𐰍𐰑𐰴𐰃 :

TÜRK : T^eŊRİSİ : TÜRK : IDUK : YİRİ : SUBI : ^aNÇA : ⁱTMⁱŞ : TÜRK : BOD^uN : YOK : BOLM^aZUN : TİYⁱN : BOD^uN : BOLÇUN : TİYⁱN : K^aŊ^ıM : İLT^eRⁱŞ : K^aG^aN^ıG : ÖG^üM : İLBİLGE : K^aTUN^ıG : T^eŊRİ : TÖP^üSİNDE : TUT^uP : YÜG^eRÜ : KÖTÜRMⁱŞ : ^eRⁱNÇ : K^aŊ^ıM : K^aG^aN : YİTİYⁱGⁱRMİ : ^eRⁱN : T^aŞ^ıKM^ıŞ : T^aŞRA : YOR^uYOR : TİYⁱN : KÜ : ^eŞⁱDⁱP : B^aLIKD^aKI : T^aGIKM^ıŞ : T^aGD^akI :

Türk Tanrısı, Türk ıduk yeri, suyu, anca [düzen] etmiş. Türk bodunu yok olmasın diye, boylar olsun diye, kangım İlteriş Kağanı, öğüm İlbilge Kadını Tanrı [göğün] tepesinde tutup yukarı götürmüş erinç. kangım Kağan yediyirmi erini taşıkmış. Dışarı yürüyor diye kü işitip balıkdakı takınmış, dağdakı

D11

𐰃𐰤𐰢𐰾 : 𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯 : 𐰘𐱅𐰢𐰾 : 𐰼 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰜𐰇𐰲 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : 𐰋𐰇𐰼𐰃 : 𐱅𐰏 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰖𐰍𐰃𐰾𐰃 : 𐰸𐰆𐰪 : 𐱅𐰏 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆 : 𐰾𐰇𐰠𐰯 : 𐱅𐰃𐰼𐰢𐱁 : 𐰴𐰆𐰉𐰺𐱃𐰢𐱁 : 𐰴𐰢𐰍𐰃 : 𐰘𐱅𐰃𐰘𐰔 : 𐰼 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 : 𐰘𐱅𐰃𐰘𐰔 : 𐰼 : 𐰉𐰆𐰞𐰯 : 𐰠𐰾𐰼𐰢𐰾 : 𐰚𐰍𐰣𐰽𐰺𐰢𐰾 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰚𐰇𐰭𐰓𐰢𐰾 : 𐰸𐰆𐰞𐰑𐰢𐰾 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰇𐰤 : 𐰃𐰲𐰍𐰣𐰢𐰾 :

İNMⁱŞ : TİRⁱLⁱP : Y^eTMⁱŞ : ^eR : BOLM^ıŞ : T^eŊRİ : KÜÇ : BİRTÜK : ÜÇⁱN : K^aŊ^ıM : K^aG^aN : SÜSİ : BÖRİ : T^eG : ^eRMⁱŞ : Y^aGISI : KOYN : T^eG : ^eRMⁱŞ : İLG^eRÜ : KUR^ıG^aRU : SÜL^eP : TİRMⁱŞ : KUBR^aTM^ıŞ : K^aM^aGI : Y^eTİY^üZ : ^eR : BOLM^ıŞ : Y^eTİY^üZ : ^eR : BOL^ıP : ⁱLSⁱR^eMⁱŞ : K^aG^aNS^ıR^aM^ıŞ : BOD^uN^ıG : KÜŊ^eDMⁱŞ : KUL^aDM^ıŞ : BOD^uN^ıG : TÜRK : TÖRÜSÜN : IÇG^ıNM^ıŞ :

inmiş. Dirilip yetmiş er olmuş. Tanrı güç verdiği için, kangım kağanın sü’si börü dek imiş, yağısı koyun dek imiş. İleri geri süleyip derlemiş kubratmış kamağı yediyüz er olmuş. Yediyüz er olup ilsiremiş kağansıramış bodunu, küng edilmiş kul edilmiş bodunu, Türk Töresi’ni ıçgınmış

D12

𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰲𐰇𐰢 : 𐰯𐰀𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰾𐰃𐰨𐰀 : 𐰖𐰺𐱃𐰢𐰾 : 𐰉𐰆𐱁𐰍𐰆𐰺𐰢𐰾 : 𐱅𐰇𐰠𐰃𐰾 : 𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰦𐰀 : 𐱅𐰢𐰾 : 𐰖𐰉𐰍𐰆𐰍 : 𐱁𐰑𐰍 : 𐰦𐰀 : 𐰋𐰼𐰢𐰾 : 𐰋𐰼𐰘𐰀 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰘𐰃𐰺𐰖𐰀 : 𐰉𐰔 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐱃𐰸𐰆𐰔𐰆𐰍𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰆𐰣 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰸𐰆𐰺𐰃𐰴𐰣 : 𐰆𐱃𐰔𐱃𐱃𐰺 : 𐰶𐰃𐱃𐰪 : 𐱃𐱃𐰉𐰃 : 𐰸𐰆𐰯 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰶𐰃𐰺𐰴 : 𐰺𐱃𐰸𐰃 :

BOD^uN^ıG : ^eÇÜM : ^aPAM : TÖRÜSİNÇE : Y^aR^aTM^ıŞ : BOŞGURM^ıŞ : TÖLİS : T^aRDUŞ : BOD^uN^ıG : ^aNDA : ⁱTMⁱŞ : Y^aBGUG : Ş^aD^ıG : ^aNDA : BⁱRMⁱŞ : BⁱRⁱyE : T^aBG^aÇ : BOD^uN : Y^aGI : ^eRMⁱŞ : YIR^ıYA : B^aZ : K^aG^aN : TOKUZOG^uZ : BODUN : Y^aGI : ^eRMⁱŞ : KIRK^ıZ : KURIK^aN : OT^uZT^aT^aR : KIT^aÑ : T^aT^aBI : KOP : Y^aGI : ^eRMⁱŞ : K^aŊ^ıM : K^aG^aN : BUNÇA---- : KIRK : ^aRTUKI :

bodunu, eçüm, apam, töresince yaratmış, boşgurmuş. Tölis Tarduş bodunu anda [düzen] etmiş. Yabguyu, şadı, anda [görev] vermiş. Beride Tabgaç bodunu yağı imiş, yırıda Baz Kağan, Dokuz Oğuz bodunu yağı imiş. Kırgız, Kurıkan, Otuz Tatar, Kıtay, Tatabı, hep yağı imiş. Kangım kağan bunca---- kırk artı

D13

𐰘𐱅𐰃 : 𐰖𐰆𐰞𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰢𐰾 : 𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐰾 : 𐰾𐰇𐰭𐰾𐰢𐰾 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸 : 𐰇𐰲𐰇𐰢 : 𐰃𐰠𐰠𐰏𐰏 : 𐰠𐰾𐰼𐱅𐰢𐰾 : 𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰍 : 𐰴𐰍𐰣𐰽𐰺𐱃𐰢𐰾 : 𐰖𐰍𐰃𐰍 : 𐰉𐰔 : 𐰚𐰃𐰠𐰢𐰾 : 𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏 : 𐰾𐰇𐰚𐰇𐰼𐰢𐰾 : 𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍 : 𐰘𐰇𐰚𐰦𐰇𐰼𐰢𐰾 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰨𐰀 : 𐰃𐰠𐰏 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯 : 𐰆𐰲𐰀 : 𐰉𐰺𐰢𐰾 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆 : 𐰉𐰔 : 𐰴𐰍𐰣𐰍 : 𐰉𐰞𐰉𐰞 : 𐱅𐰃𐰚𐰢𐰾 : 𐰴𐰭𐰢 :

Y^eTİ : YOLI : SÜL^eMⁱŞ : YⁱGⁱRMİ : SÜŊ^üŞ : SÜŊ^üŞMⁱŞ : T^eŊRİ : Y^aRL^ıK^aDUK : ÜÇÜN : İLLⁱGⁱG : ⁱLSⁱR^eTMⁱŞ : K^aG^aNL^ıG^ıG : K^aG^aNS^ıR^aTM^ıŞ : Y^aGIG : B^aZ : KILM^ıŞ : TİZLⁱGⁱG : SÖKÜRMⁱŞ : B^aŞL^ıG^ıG : YÜK^üNDÜRMⁱŞ : K^aŊ^ıM : K^aG^aN : ^aNÇA : İLⁱG : TÖRÜG : K^aZG^aN^ıP : UÇA : B^aRM^ıŞ : K^aŊ^ıM : K^aG^aNKA : B^aŞL^aYU : B^aZ : K^aG^aN^ıG : B^aLB^aL : TİKMⁱŞ : K^aŊ^ıM :

yedi yolu sülemiş, yirmi süngüş süngüşmüş. Tanrı yarlıkadığı için illiyi ilsiretmiş, kağanlıyı kağansıratmış. Yağıyı baz kılmış. Dizliyi çöktürmüş, başlıyı yükündürmüş. Kangım kağan anca ili töreyi kazanıp uça varmış. kangım kağanın başına baz kağanı balbal dikmiş. Kangım

D14

𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰲𐰑𐰸𐰑𐰀 : 𐰇𐰔𐰢 : 𐰾𐰚𐰃𐰔 : 𐰖𐱁𐰑𐰀 : 𐰴𐰞𐱃𐰢 : 𐰆𐰞 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰓𐰀 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐰲𐰃𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰃 : 𐰆𐰞𐰺𐰯𐰣 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰘𐰃𐰲𐰀 : 𐰃𐱅𐰓𐰃 : 𐰃𐰏𐱅𐰃 : 𐰲𐰃𐰍𐰪𐰍 : 𐰉𐰖 : 𐰶𐰡𐰃 : 𐰔𐰃𐰍 : 𐰜𐰇𐱁 : 𐰶𐰡𐰃 : 𐰲𐰃𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰑𐰀 : 𐰇𐰔𐰢 : 𐱅𐰃𐰏𐰤 : 𐰚𐰼---- : 𐰃𐰘---- : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸 : 𐰇𐰲𐰇𐰢 :

K^aG^aN : UÇDUKDA : ÖZ^üM : S^eKİZ : Y^aŞDA : K^aLT^ıM : OL : TÖRÜDE : ÜZE : ^eÇİM : K^aG^aN : OL^uRTI : OL^uR^ıP^aN : TÜRK : BOD^uN^ıG : YİÇE : İTDİ : İGⁱTİ : ÇIG^aNY^ıG : B^aY : KILDI : ^aZIG : ÖKÜŞ : KILDI : ^eÇİM : K^aG^aN : OL^uRTUKDA : ÖZ^üM : TİGⁱN : ^eRK---- : İY---- : T^eŊRİ : Y^aRL^ıK^aDUK : ÜÇÜN :

kağan uçtuğunda öz’üm sekiz yaşında kaldım. O töre üzerine eçüm kağan oturdu. Oturupda Türk bodunu yine [düzen] etdi, yedirdi, çığanyı bay kıldı. Azı öküş kıldı. Eçüm kağan oturduğunda öz’üm tigin erk---- iy---- Tanrı yarlıkadığı için

D15

𐱅𐰇𐰼𐱅𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰖𐱁𐰃𐰢𐰴𐰀 : 𐱃𐰺𐰑𐰆𐱁 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐱁𐰑 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢 : 𐰲𐰃𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐰖𐱁𐰞 : 𐰇𐰏𐰔 : 𐱁𐰦𐰆𐰭 : 𐰖𐰔𐰃𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔 : 𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆 : 𐱅𐰢𐰼 : 𐰴𐰯𐰍𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔 : 𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤 : 𐱁𐰀 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰘𐰃𐰼𐰃𐰭𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔 : 𐰴𐰢𐰍𐰃 : 𐰋𐰃𐱁𐰆𐱃𐰔 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢𐰔 : 𐰇𐰲𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔 : 𐰃𐰠𐰠𐰏𐰏 : 𐰃𐰠𐰾𐰼𐱅𐰓𐰢𐰔 : 𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰍 : 𐰴𐰍𐰣𐰽𐰺𐱃𐰑𐰢𐰔 : 𐱅𐰃𐰔𐰠𐰏𐰏 :

TÖRTYⁱGⁱRMİ : Y^aŞIMKA : T^aRDUŞ : BOD^uN : ÜZE : Ş^aD : OL^uRT^ıM : ^eÇİM : K^aG^aN : BİRLE : İLG^eRÜ : Y^aŞ^ıL : ÖG^üZ : Ş^aNTUŊ : Y^aZIKA : T^eGİ : SÜL^eDⁱMⁱZ : KUR^ıG^aRU : T^eMⁱR : K^aP^ıGKA : T^eGİ : SÜL^eDⁱMⁱZ : KöGM^eN : ^aŞA : KIRK^ıZ : YİRİŊE : T^eGİ : SÜL^eDⁱMⁱZ : K^aM^aGI : BİŞOT^uZ : SÜL^eDⁱMⁱZ : ÜÇYⁱGⁱRMİ : SÜŊ^üŞD^üMⁱZ : İLLⁱGⁱG : İLSⁱR^eTDⁱMⁱZ : K^aG^aNL^ıG^ıG : K^aG^aNS^ıR^aTD^ıM^ıZ : TİZLⁱGⁱG :

Dört yirmi yaşımda Tarduş bodunu üzerine şad oturdum. Eçüm kağan ile ileri Yeşil Ögüz Şantung ovasına değin süledik. Geride Demir Kapı’ya değin süledik. Kögmeni aşıp Kırgız yerine değin süledik. Kamağı Beş otuz [defa] süledik. Üç yirmi [defa] süngüşdük. İlliyi ilsirettik , Kağanlıyı kağansırattık. Dizliyi

D16

𐰾𐰇𐰚𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐰉𐱁𐰞𐰍𐰍 : 𐰘𐰜𐰇𐰦𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐱅𐰇𐰼𐰜𐰢 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃𐰢 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰋𐰃𐰠𐰢𐰓𐰇𐰚𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰋𐰃𐰔𐰭𐰀 : 𐰖𐰭𐰞𐰑𐰸𐰃𐰤 : 𐰖𐰔𐰃𐰦𐰸𐰃𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰴𐰍𐰣𐰃 : 𐰇𐰠𐱅𐰃 : 𐰉𐰆𐰖𐰺𐰸𐰃 : 𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃 : 𐰘𐰢𐰀 : 𐰇𐰠𐱅𐰃 : 𐰆𐰣 : 𐰸 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰢𐰏𐰚 : 𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃 : 𐰲𐰇𐰢𐰔 : 𐰯𐰀𐰢𐰔 : 𐱃𐰆𐱃𐰢𐰾 : 𐰘𐰃𐰼 : 𐰽𐰆𐰉 : 𐰃𐰓𐰾𐰔 : 𐰴𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰃𐱅𐰯 : 𐰖𐰺𐱃𐰯 : ---- : 𐰉𐰺𐰽 : 𐰋𐰏 :

SÖK^üRT^üMⁱZ : B^aŞL^ıG^ıG : YÜKÜND^üRT^üMⁱZ : TÜRGⁱŞ : KAG^aN : TÜRÜK^üM : BoD^uNIM : ^eRTİ : BİLM^eDÜKⁱN : ÜÇÜN : BİZⁱŊE : Y^aŊ^ıLDUKIN : Y^aZINDUKIN : ÜÇÜN : K^aG^aNI : ÖLTİ : BUYRUKI : B^eGL^eRİ : YⁱME : ÖLTİ : ON : OK : BOD^uN : ^eMG^eK : KÖRTİ : ^eÇÜMⁱZ : ^aPAM^ıZ : TUTM^ıŞ : YİR : SUB : İDⁱSⁱZ : K^aLM^aZUN : TİYⁱN : ^aZ : BOD^uN^ıG : İTⁱP : Y^aR^aT^ıP : ---- : B^arS : B^eG :

çöktürdük, başlıyı yükündürdük. Türgiş kağanı Türk’üm bodunum idi. Bilemediği için, bize yanıldığı, yazındığı için kağanı öldü. Buyruğu, beğleri yine öldü. On Ok bodunu emek gördü. eçümüzün apamızın tutmuş [olduğu] yer su ıssız kalmasın diye Az bodunu eğitip, yaratıp ---- Bars Beğ

D17

𐰼𐱅𐰃 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐱃𐰍 : 𐰉𐰆𐰦𐰀 : 𐰋𐰃𐰔 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐰾𐰃𐰭𐰠𐰢 : 𐰸𐰆𐰨𐰖𐰆𐰍 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐰇𐰔𐰃 : 𐰖𐰔𐰦𐰃 : 𐰴𐰍𐰣𐰃 : 𐰇𐰠𐱅𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰃 : 𐰚𐰇𐰭 : 𐰸𐰆𐰞 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤 : 𐰘𐰃𐰼 : 𐰽𐰆𐰉 : 𐰃𐰓𐰾𐰔 : 𐰴𐰞𐰢𐰔𐰆𐰣 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰔 : 𐰴𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰃𐱅𐰯 : 𐰃𐱅𐰯 : 𐰖𐰺𐱃𐰯 : 𐰚𐰠𐱅𐰢𐰔 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔 : ---- : 𐰃𐰠𐰃𐰤 : 𐰖𐰣𐰀 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣 : 𐰘𐱁𐰍 : 𐱁𐰀 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰨𐰀 : 𐰸𐰆𐰦𐰆𐰺𐱃𐰢𐰔 : 𐰨𐰀 : 𐰃𐱅𐰓𐰢𐰔 : 𐰸𐰆𐰺𐰍𐰺𐰆 :

^eRTİ : K^aG^aN : ^aT^ıG : BUNDA : BİZ : BİRTⁱMⁱZ : SİŊⁱLⁱM : KONÇ^uYUG : BİRTⁱMⁱZ : ÖZİ : Y^aZ^ıNDI : K^aG^aNI : ÖLTİ : BOD^uNI : KÜŊ : KUL : BOLDI : KÖGM^eN : YİR : SUB : İDⁱSⁱZ : K^aLM^aZUN : TİYⁱN : ^aZ : KIRK^ıZ : BOD^uN^ıG : İTⁱP : İTⁱP : Y^aR^aT^ıP : K^eLTⁱMⁱZ : SÜŊ^üŞD^üM^üZ : ---- : İLİN : Y^aNA : BİRTⁱMⁱZ : ⁱLG^eRÜ : K^aD^ıRK^aN : Y^ıŞ^ıG : ^aŞA : BOD^uN^ıG : ^aNÇA : KONDURT^uM^ıZ : ^aNÇA : İTDⁱMⁱZ : KUR^ıG^aRU :

idi. Kağan adını bundan biz verdik. Singilim Konçuyu verdik. Özü yazındı, kağanı öldü. bodunu küng, kul oldu. Kögmen yeri, suyu ıssız kalmasın diye az Kırgız bodunu eğitip, eğitip, yaratıp geldik. Süngüşdük. ---- ilini yana verdik. ileri Kadırkan Yış’ı aşıp bodunu anca kondurduk, anca eğittik. geride

D18

𐰚𐰭𐰇 : 𐱃𐰺𐰉𐰣𐰴𐰀 : 𐱅𐰏𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰨𐰀 : 𐰸𐰆𐰦𐰺𐱃𐰢𐰔 : 𐰨𐰀 : 𐱅𐰓𐰢𐰔 : 𐰆𐰞 : 𐰇𐰓𐰚𐰀 : 𐰸𐰆𐰞 : 𐰸𐰆𐰞𐰞𐰍 : 𐰚𐰇𐰭 : 𐰚𐰇𐰭𐰠𐰍 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰾 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰃𐰤𐰃𐰾𐰃 : 𐰲𐰃𐰾𐰃𐰤 : 𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰆𐰍𐰞𐰃 : 𐰴𐰭𐰃𐰤 : 𐰋𐰃𐰠𐰢𐰔 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰨𐰀 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾 : 𐰨𐰀 : 𐰃𐱅𐰢𐰾 : 𐰠𐰢𐰔 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰢𐰔 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰋𐰏𐰠𐰼𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰾𐰓 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰉𐰽𐰢𐰽𐰺 : 𐰽𐰺𐰀 : 𐰘𐰃𐰼 : 𐱅𐰠𐰤𐰢𐰾𐰼 :

K^eŊÜ : T^aRB^aNKA : T^eGİ : TÜRK : BOD^uN^ıG : ^aNÇA : KOND^uRT^uM^ıZ : ^aNÇA : ⁱTDⁱMⁱZ : OL : ÖDKE : KUL : KULL^uG : KÜŊ : KÜŊLⁱG : BOLM^ıŞ : ^eRTİ : İNİSİ : ^eÇİSİN : BİLM^eZ : ^eRTİ : OGLI : K^aŊIN : BİLM^eZ : ^eRTİ : ^aNÇA : K^aZG^aNM^ıŞ : ^aNÇA : İTMⁱŞ : İLⁱMⁱZ : TÖRÜMⁱZ : ^eRTİ : TÜRK : OG^uZ : B^eGL^eRİ : BOD^uN : ^eŞⁱD : ÜZE : T^eŊRİ : B^aSM^aS^aR : ^aSRA : YİR : T^eLⁱNM^eS^eR :

Kengü Tarman’a değin Türk bodunu anca kondurduk, anca [düzen] etdik. O ödde kul kullu, küng künglü olmuş idi. İnisi eçisini bilmez idi, oğlu kangını bilmez idi, anca kazanılmış, anca edilmiş ilimiz, töremiz [var] idi. Türk Oğuz beğleri, bodunu, işit : Üstte Tanrı basmasa, altta yer delinmese,

D19

𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰠𐰭𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰭𐰤 : 𐰚𐰢 : 𐰺𐱃𐱃𐰃 : 𐰆𐰑𐰀𐰲𐰃 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰼𐱅𐰤 : 𐰇𐰚𐰇𐰤 : 𐰚𐰇𐰼𐰏𐰇𐰭𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰃𐰏𐰓𐰢𐰾 : 𐰋𐰃𐰠𐰏𐰀 : 𐰴𐰍𐰣𐰭𐰀 : 𐰼𐰢𐰾 : 𐰉𐰺𐰢𐰾 : 𐰓𐰏𐰇 : 𐰠𐰭𐰀 : 𐰚𐰦𐰇 : 𐰖𐰭𐰡𐰍 : 𐰖𐰉𐰞𐰴 : 𐰚𐰃𐰏𐰇𐰼𐱅𐰏 : 𐰖𐰺𐰴𐰞𐰍 : 𐰴𐰦𐰣 : 𐰚𐰠𐰯 : 𐰖𐰪𐰀 : 𐰠𐱅𐰓𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐰏𐰠𐰏 : 𐰴𐰦𐰣 : 𐰚𐰠𐰯𐰤 : 𐰾𐰇𐰼𐰀 : 𐰠𐱅𐰓𐰃 : 𐰃𐰑𐰸 : 𐰇𐱅𐰜𐰤 : 𐰖𐰃𐱁 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰉𐰺𐰑𐰍 : 𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐰉𐰺𐰃𐰍𐰢𐰀 : 𐰉𐰺𐰑𐰍 : 𐰸𐰆𐰴𐰃𐰍𐰺𐰆 :

TÜRK : BOD^uN : ⁱLⁱŊⁱN : TÖRÜŊⁱN : KⁱM : ^aRT^aTI : UDAÇI : ^eRTİ : TÜRK : BOD^uN : ^eRTⁱN : ÖKÜN : KÜR^eGÜŊⁱN : ÜÇÜN : İGⁱDMⁱŞ : BİLGE : K^aG^aN^ıŊA : ^eRMⁱŞ : B^aRM^ıŞ : ^eDGÜ : ⁱLⁱŊE : K^eNTÜ : Y^aŊ^ıLD^ıG : Y^aBL^aK : KİGÜRT^üG : Y^aR^aKL^ıG : K^aND^ıN : K^eLⁱP : Y^aNYA : ⁱLTDİ : SÜŊ^üGL^üG : K^aND^ıN : K^eLⁱP^eN : SÜRE : ⁱLTDİ : IDUK : ÖTÜK^eN : YIŞ : BOD^uN : B^aRD^ıG : İLG^eRÜ : B^aRIGMA : B^aRD^ıG : KURIG^aRU :

Türk bodunu, ilini, töreni kim artatıp uyacak idi? Türk bodunu, idin ökün. Gürlüğün için. yedirmiş Bilge kağanına, ermiş, varmış iyi iline kendin yanıldın, yavlak[lık] ettin. Yaraklı nereden gelip yanya itdi? Süngülü nereden gelip [seni] sürüp itti? kutlu Ötüken Yış’ın bodunu, vardı. İleri varan vardı, geri

D20

𐰉𐰺𐰃𐰍𐰢𐰀 : 𐰉𐰺𐰑𐰍 : 𐰉𐰺𐰑𐰸 : 𐰘𐰃𐰼𐰓𐰀 : 𐰓𐰏𐰇𐰏 : 𐰆𐰞 : 𐰼𐰨 : 𐰴𐰣𐰍 : 𐰇𐰏𐰔𐰲𐰀 : 𐰘𐰇𐰏𐰼𐱅𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐰜𐰇𐰭 : 𐱃𐰍𐰲𐰀 : 𐰖𐱃𐰑𐰃 : 𐰋𐰏𐰠𐰚 : 𐰆𐰺𐰃 : 𐰆𐰍𐰞𐰭𐰤 : 𐰸𐰆𐰞 : 𐰶𐰃𐰡𐰍 : 𐰾𐰠𐰚 : 𐰴𐰃𐰔 : 𐰆𐰍𐰞𐰭𐰤 : 𐰚𐰇𐰭 : 𐰶𐰃𐰡𐰍 : 𐰆𐰞 : 𐰋𐰃𐰠𐰢𐰓𐰜𐰇𐰏𐰤 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰖𐰉𐰞𐰴𐰃𐰭𐰣 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰲𐰃𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰲𐰀 : 𐰉𐰺𐰑𐰃 : 𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰴𐰍𐰣𐰍 : 𐰉𐰞𐰉𐰞 : 𐱅𐰃𐰚𐰓𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰃 : 𐰚𐰇𐰾𐰃 : 𐰖𐰸 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰴𐰭𐰢 : 𐰴𐰍𐰣𐰍 :

B^aRIGMA : B^aRD^ıG : B^aRDUK : YİRDE : ^eDGÜG : OL : ^eRⁱNÇ : K^aN^ıN : ÖG^üZÇE : YÜG^üRTİ : SÜŊÜKÜŊ : T^aGÇA : Y^aTDI : B^eGLⁱK : URI : OGL^uŊ^uN : KUL : KILDIG : ⁱŞⁱLⁱK : KIZ : OGL^uŊ^uN : KÜŊ : KILDIG : OL : BİLM^eDÜKÜGⁱN : ÜÇÜN : Y^aBL^aKIŊ^ıN : ÜÇÜN : ^eÇİM : K^aG^aN : UÇA : B^aRDI : B^aŞL^ayU : KIRK^ıZ : K^aG^aN^ıG : B^aLB^aL : TİKDⁱM : TÜRK : BOD^uN : ^aTI : KÜSİ : YOK : BOLM^aZUN : TİYⁱN : K^aŊ^ıM : K^aG^aN^ıG :

varan vardı. Vardığın yerde iyi[ce] o erinç, kanın özügçe yüğürdü, süngün dağca yatdı. Beğlik urı oğlunu kul kıldı[lar]. işilik kız oğlunu küng kıldı[lar]. O bilmediğin için, yavlaklığın için eçüm kağan uça vardı. Başına Kırkız kağanını balbal diktim. Türk bodunun adı sanı yok olmasın diye kangım kağanı,

D21

𐰇𐰏𐰢 : 𐰴𐱃𐰆𐰣𐰍 : 𐰚𐰇𐱅𐰼𐰏𐰢𐰀 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰃𐰠 : 𐰋𐰃𐰼𐰏𐰢𐰀 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰃 : 𐰚𐰇𐰾𐰃 : 𐰖𐰸 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰇𐰔𐰢𐰤 : 𐰆𐰞 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰑𐰃 : 𐰼𐰨 : 𐰤𐰭 : 𐰘𐰃𐰞𐰾𐰍 : 𐰉𐰆𐰑𐰦𐰀 : 𐰆𐰞𐰺𐰢𐰑𐰢 : 𐰃𐰲𐰼𐰀 : 𐱁𐰽𐰔 : 𐱃𐱁𐰺𐰀 : 𐱃𐰆𐰣𐰽𐰔 : 𐰖𐰉𐰔 : 𐰖𐰉𐰞𐰴 : 𐰉𐰆𐰑𐰦𐰀 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰢 : 𐰃𐰤𐰢 : 𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤 : 𐰚𐰃 : 𐱁𐰑 : 𐰃𐰤𐰢 : 𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰾𐰇𐰔𐰠𐱁𐰓𐰢𐰔 : 𐰴𐰭𐰢𐰔 :

ÖG^üM : K^aTUN^uG : KÖT^üR^üGME : T^eŊRİ : İL : BİRⁱGME : T^eŊRİ : TÜRK : BOD^uN : ^aTI : KÜSİ : YOK : BOLM^aZUN : TİYⁱN : ÖZ^üM^üN : OL : T^eŊRİ : K^aG^aN : OL^uRTDI : ^eRⁱNÇ : N^eŊ : YILS^ıG : BOD^uNDA : OL^uRM^aD^ıM : İÇRE : ^aŞS^ıZ : T^aŞRA : TONS^uZ : Y^aB^ıZ : Y^aBL^aK : BOD^uNDA : ÜZE : OL^uRT^uM : İNⁱM : KÖLTİGⁱN : ⁱKİ : Ş^aD : İNⁱM : KÖLTİGⁱN : BİRLE : SÖZL^eŞDⁱMⁱZ : K^aŊ^ıM^ıZ :

öğüm kadını [göğe] götüren Tanrı, il veren Tanrı, Türk bodunun adı, kü’si yok olmasın diye, özümü o Tanrı kağan oturttu erinç. Ne[ce] yılsı boylarda oturmadım. İçi aşsız dışı donsuz, yavuz, yavlak bodunun üzerine oturdum. inim Kültiğin, iki şad İnim Kültiğin ile sözleşdik. Kangımızın,

D22

𐰲𐰢𐰔 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰾 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰃 : 𐰚𐰇𐰾𐰃 : 𐰖𐰸 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐰔𐰆𐰤 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐱅𐰇𐰤 : 𐰆𐰑𐰢𐰑𐰢 : 𐰚𐰇𐰤𐱅𐰔 : 𐰆𐰞𐰺𐰢𐰑𐰢 : 𐰃𐰤𐰢 : 𐰚𐰇𐰠𐱅𐰃𐰏𐰤 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰚𐰃 : 𐱁𐰑 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰇𐰠𐰇 : 𐰘𐰃𐱅𐰇 : 𐰴𐰔𐰍𐰦𐰢 : 𐰨𐰀 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯 : 𐰋𐰃𐰼𐰚𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰆𐱃 : 𐰽𐰆𐰉 : 𐰴𐰃𐰞𐰢𐰑𐰢 : 𐰢𐰤 : 𐰇𐰔𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢𐰀 : 𐰘𐰃𐰼 : 𐰽𐰖𐰆 : 𐰉𐰺𐰢𐱁 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰇𐰠𐰇 : 𐰘𐰃𐱅𐰇 : 𐰖𐰑𐰍𐰣 : 𐰖𐰞𐰭𐰣 : 𐰖𐰣𐰀 :

^eÇⁱMⁱZ : K^aZG^aNM^ıŞ : BOD^uN : ^aTI : KÜSİ : YOK : BOLM^aZUN : TİYⁱN : TÜRK : BOD^uN : ÜÇÜN : TÜN : UD^uM^aD^ıM : KÜNT^üZ : OL^uRM^aD^ıM : İNⁱM : KÖLTİGⁱN : BİRLE : ⁱKİ : Ş^aD : BİRLE : ÖLÜ : YİTÜ : K^aZG^aND^ıM : ^aNÇA : K^aZG^aN^ıP : BİRⁱKİ : BOD^uN^uG : OT : SUB : KILM^aD^ıM : M^eN : ÖZ^üM : K^aG^aN : OL^uRTUK^uMA : YİR : S^aYU : B^aRM^ıŞ : BOD^uN : ÖLÜ : YİTÜ : Y^aD^aG^ıN : Y^aL^ıŊ^ıN : Y^aNA :

eçümüzün kazandığı bodunun adı kü’si yok olmasın diye, Türk bodunu için tün uyumadım, gündüz oturmadım. İnim Kültiğin ile, iki şad ile öle yite kazandım. Anca kazanıp bütün bodunu ateş su kılmadım. Ben öz’üm kağan oturduğumda [her] yere sayu varmış boylar öle yite yaya yalın, yana

D23

𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰃𐰏𐰓𐰘𐰃𐰤 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰘𐰃𐰺𐰍𐰺𐰆 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐰶𐰃𐱃𐰪 : 𐱃𐱃𐰉𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰋𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰚𐰃 : 𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢 : 𐰦𐰀 : 𐰚𐰃𐰾𐰼𐰀 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰸𐰆𐱃𐰢 : 𐰇𐰠𐰇𐰏𐰢 : 𐰉𐰺 : 𐰇𐰲𐰇𐰤 : 𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐱅𐰃𐰼𐰏𐰼𐰇 : 𐰃𐰏𐱅𐰢 : 𐰖𐰞𐰭 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐱃𐰆𐰣𐰞𐰍 : 𐰴𐰃𐰡𐰢 : 𐰲𐰃𐰍𐰪 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰉𐰖 : 𐰴𐰃𐰡𐰢 :

K^eLTİ : BOD^uN^ıG : İGⁱD^eYİN : TİYⁱN : YIR^ıG^aRU : OG^uZ : BOD^uN : T^aPA : İLG^eRÜ : KIT^aÑ : T^aT^aBI : BOD^uN : T^aPA : BİRⁱG^eRÜ : T^aBG^aÇ : T^aPA : ⁱKİ : YⁱGⁱRMİ : SÜL^eDⁱM : SÜŊ^üŞD^üM : ^aNDA : KİSRE : T^eŊRİ : Y^aRL^ıK^aDUK : ÜÇÜN : KUT^uM : ÜLÜG^üM : B^aR : ÜÇÜN : ÖLT^eÇİ : BOD^uN^uG : TİRG^üRÜ : İGⁱTⁱM : Y^aL^ıŊ : BOD^uN^uG : TONL^ıG : KILD^ıM : ÇIG^aYN : BOD^uN^uG : B^aY : KILD^ıM :

geldi. bodunu yedireyim diye yırıya Oğuz bodunu tapa ileri Kıtay, Tatabı bodunu tapa beriye Tabgaç tapa iki yirmi [defa] süledim. Süngüşdüm. anda kirse Tanrı yarlıkadığı için, kutum, ülüğüm var [olduğu] için ölecek bodunu tirgürüp yedirdim. Yalın bodunu donlu kıldım. Yoksul bodunu bay kıldım.

D24

𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰇𐰚𐱁 : 𐰴𐰃𐰡𐰢 : 𐰃𐰍𐰺 : 𐰠𐰠𐰏𐰓𐰀 : 𐰃𐰍𐰺 : 𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰑𐰀 : 𐰘𐰃𐰏 : 𐰴𐰃𐰡𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐱅 : 𐰉𐰆𐰞𐰭𐰑𐰴𐰃 : 𐰴𐰍𐰣𐰞𐰍𐰑𐰀 : 𐰴𐰆𐰯 : 𐰉𐰔 : 𐰴𐰃𐰡𐰢 : 𐰖𐰍𐰾𐰃𐰔 : 𐰴𐰃𐰡𐰢 : 𐰸𐰆𐰯 : 𐰢𐰭𐰀 : 𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃 : 𐰘𐱅𐰃 : 𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐱃𐰭𐰆𐱃 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐱃𐰭𐰆𐱃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢 : 𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤 : 𐰖𐰆𐱃𐰔𐰃𐰤 : 𐰘𐰃𐰞𐰴𐰃𐰾𐰃𐰤 : 𐰉𐰺𐰢𐰃𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰞𐱃𐰢 : 𐰾𐰚𐰔 : 𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰞𐱃𐰃 : 𐰲𐰆𐰉 : 𐰽𐰆𐰍𐰑𐰴 :

^aZ : BOD^uN^uG : ÖK^üŞ : KILT^ıM : IG^aR : ⁱLLⁱGDE : IG^aR : K^aG^aNL^ıGDA : YİG : KILD^ıM : TÖRT : BUL^uŊD^aKI : K^aG^aNL^ıGDA : KOP : B^aZ : KILD^ıM : Y^aG^ıSIZ : KILD^ıM : KOP : M^aŊA : KÖRTİ : YⁱTİ : Y^eGⁱRMİ : Y^aŞ^ıMA : T^aŊUT : T^aPA : SÜL^eDⁱM : T^aŊUT : BOD^uN^uG : BOZD^uM : OGLIN : YOT^uZIN : YILKISIN : B^aR^ıMIN : ^aNDA : ^aLT^ıM : S^eKⁱZ : Y^eGⁱRMİ : Y^aŞ^ıMA : ^aLTI : ÇUB : SOGD^aK :

Az bodunu öküş kıldım. Iğar illiden, ığar kağanlıdan yeğ kıldım. Dört bolungdakı kağanlıkları da hep baz kıldım, [Türkleri] yağısız kıldım. Hep bana gördü[ler]. Yedi yirmi yaşımda Tangut tapa süledim. Tangut bodunu bozdum. Oğlunu, yutuzunu, yılkısını varını anda aldım. Sekiz Yirmi yaşımda Altı Çub Soğdak

D25

𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰦𐰀 : 𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰆𐰭 : 𐱃𐰆𐱃𐰸 : 𐰋𐰾 : 𐱅𐰇𐰢𐰤 : 𐰾𐰇 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰃𐰑𐰸 : 𐰉𐱁𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰆𐰞 : 𐰾𐰇𐰏 : 𐰦𐰀 : 𐰖𐰆𐰸 : 𐰴𐰃𐱁𐰑𐰢 : 𐰘𐰏𐰼𐰢𐰃 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰉𐰽𐰢𐰞 : 𐰃𐰑𐰸𐱃 : 𐰆𐰍𐱁𐰢 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱅𐰼𐰃 : 𐰺𐰴𐱁 : 𐰃𐰑𐰢𐰔 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰚---- : ----𐱅 : 𐰱𐰏𐰼𐱅𐰢 : 𐰴𐰞𐰭𐰤 : 𐰋𐰼𐰇 : 𐰚𐰠𐰇𐰼𐱅𐰢 : 𐰚𐰃 : 𐰆𐱃𐰔 : 𐰖𐱁𐰃𐰢𐰀 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 :

T^aPA : SÜL^eDİM : BOD^uN^uG : ^aNDA : BOZD^uM : T^aBG^aÇ : OŊ : TUTUK : BⁱŞ : TÜM^eN : SÜ : K^eLTİ : IDUK : B^aŞDA : SÜŊ^üŞD^üM : OL : SÜG : ^aNDA : YOK : KILD^ıM : YⁱGⁱRMİ : Y^aŞ^ıMA : B^aSM^ıL : ID^ıKUT : OG^uŞ^uM : BOD^uN : ^eRTİ : ^aRK^ıŞ : IDM^aZ : TİYⁱN : SÜL^eDⁱM : K---- : ----T : İÇG^eRTⁱM : K^aL^ıŊ^ıN : BⁱRÜ : K^eLÜRT^üM : ⁱKİ : OT^uZ : Y^aŞIMA : T^aBG^aÇ :

tapa süledim. bodunu anda bozdum. Tabgaç Ong paşa beş tümen sü [ile] geldi. Iduk Baş’da süngüşdüm. O sü’yü anda yok kıldım. Yirmi yaşımda, Basmıl Idıkut oğuşum boyum idi, arkış idmez diye süledim. ---- ---- içgerttim kalıngını beri getirdim. iki Otuz yaşımda Tabgaç

D26

𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰘𐰓𐰢 : 𐰲𐰲𐰀 : 𐰾𐰭𐰇𐰤 : 𐰾𐰚𐰔 : 𐱅𐰇𐰢𐰤 : 𐰾𐰇 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢 : 𐰞𐱃𐰃 : 𐰆𐱃𐰜 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰲𐰃𐰚 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰚𐰢 : 𐰚𐰲𐰀 : 𐰲𐰃𐰚 : 𐱃𐰃𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰇𐰼𐰯𐰤𐱅𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰽𐰨𐰑𐰢 : 𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰞𐱃𐰢 : ----𐰠𐰏𐰼𐱅𐰢 : 𐰘𐱅𐰃 : 𐰆𐱃𐰔 : 𐰖𐱁𐰃𐰢𐰀 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰭𐰏 : 𐰉𐱃𐰢𐰃 :

T^aPA : SÜL^eDⁱM : Ç^aÇA : SEŊÜN : S^eKⁱZ : TÜM^eN : SÜ : BİRLE : SÜŊ^üŞD^üM : SÜSİN : ^aNDA : ÖL^üRT^üM : ^aLTI : OT^uZ : Y^aŞ^ıMA : ÇİK : BOD^uN : KIRK^ıZ : BİRLE : Y^aGI : BOLTI : K^eM : K^eÇE : ÇİK : T^aPA : SÜL^eDⁱM : ÖRP^eNTE : SÜŊ^üŞD^üM : SÜSİN : S^aNÇD^ıM : ^aZ : BOD^uN^uG : ^aLT^ıM : ----ⁱLG^eRTⁱM : YⁱTİ : OT^uZ : Y^aŞIMA : KIRK^ıZ : T^aPA : SÜL^eDⁱM : SÜŊ^üG : B^aT^ıMI :

tapa süledim. Çaça Sengün sekiz Tümen sü ile süngüşdüm, süsünü anda öldürdüm. Altı otuz yaşımda Çik bodunu Kırgız ile [birleşip bize] yağı oldu. Kem [Irmağını] geçip Çik tapa süledim. Örpen’de süngüşdüm, süsünü sançtıma az bodunu aldım. ----ilgertdim yedi otuz yaşımda Kırgız tapa süledim. süngü batımı [derinlikte]

D27

𐰴𐰺𐰍 : 𐰾𐰇𐰚𐰯𐰤 : 𐰚𐰇𐰏𐰢𐰤 : 𐰘𐰃𐱁𐰍 : 𐱃𐰆𐰍𐰀 : 𐰖𐰆𐰺𐰃𐰯 : 𐰶𐰃𐰺𐰴𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰆𐰑𐰀 : 𐰉𐰽𐰑𐰢 : 𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐰽𐰆𐰭𐰀 : 𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤 : 𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢 : 𐰃𐰠𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰞𐱃𐰢 : 𐰆𐰞 : 𐰘𐰞𐰴𐰀 : 𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰞𐱃𐰆𐰣 : 𐰘𐰃𐱁𐰍 : 𐱁𐰀 : 𐰼𐱅𐰾 : 𐰇𐰏𐰔𐰏 : 𐰚𐰲𐰀 : 𐰖𐰆𐰺𐰃𐰑𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰆𐰑𐰀 : 𐰉𐰽𐰑𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐰏𐰾 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : 𐰆𐱃𐰲𐰀 : 𐰉𐰆𐰺𐰲𐰀 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 :

K^aR^ıG : SÖK^üP^eN : KÖGM^eN : YIŞ^ıG : TOGA : YORIP : KIRK^ıZ : BOD^uN^uG : UDA : B^aSD^ıM : K^aG^aNIN : BİRLE : SOŊA : YIŞDA : SÜŊ^üŞD^üM : K^aG^aNIN : ÖL^üRT^üM : İLⁱN : ^aNDA : ^aLT^ıM : LO : Y^ıLKA : TÜRGⁱŞ : T^aPA : ^aLTUN : YIŞ^ıG : ^aŞA : ⁱRTⁱŞ : ÖG^üZ^üG : K^eÇE : YORID^ıM : TÜRGⁱŞ : BOD^uN^uG : UDA : B^aSD^ıM : TÜRGⁱŞ : K^aG^aN : SÜSİ : OTÇA : BORÇA : K^eLTİ :

karı söküp, Kögmen Yış’ı doğa yörüyüp Kırgız bodunu uykuda bastım. Kağanı ile Songa Yış’da süngüşdüm, kağanını öldürdüm, ilini anda aldım. O yılda Türgiş tapa Altun Yış’ı aşıp, İrtiş Öğüzünü geçip yürüdüm. Türgiş bodunu uykuda bastım. Türgiş kağanının sü’si ateşce, boraca [üstümüze] geldi.

D28

𐰉𐰆𐰞𐰲𐰆𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢𐰔 : 𐰴𐰍𐰣𐰃𐰤 : 𐰖𐰉𐰍𐰆𐰾𐰃𐰤 : 𐱁𐰑𐰃𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢 : 𐰃𐰠𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰞𐱃𐰢 : 𐰆𐱃𐰔 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰋𐰾 : 𐰉𐰞𐰶 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰞𐱃𐰃 : 𐰖𐰆𐰞𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : ---- : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰸𐰆𐰯 : 𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢 : 𐰋𐰾 : 𐰉𐰞𐰶 : 𐰃𐰲𐰼𐰚𐰃𐰤𐰀 : 𐰚𐰃𐱁𐰃𐱅𐰃𐰤 : ----𐰜 : 𐰖𐰆𐰸 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰚𐰃𐰾𐰃 : 𐰉𐰞𐰶𐰑𐰀 : 𐰢𐰀𐰭𐰀 : 𐰆𐰴𐰍𐰞𐰃 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰋𐰾 : 𐰉𐰞𐰶 : 𐰣𐰃 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰆𐰔𐰑𐰃 : 𐰆𐱃𐰔 : 𐰺𐱃𐰸𐰃 :

BOLÇUDA : SÜŊ^üŞD^üM^üZ : K^aG^aNIN : Y^aBGUSIN : Ş^aDIN : ^aNDA : ÖL^üRT^üM : İLⁱN : ^aNDA : ^aLT^ıM : OT^uZ : Y^aŞ^ıMA : BⁱŞ : B^aL^ıK : T^aPA : SÜL^eDⁱM : ^aLTI : YOLI : SÜŊ^üŞD^üM : ---- : SÜSⁱN : KOP : ÖL^üRT^üM : BⁱŞ : B^aL^ıK : İÇR^eKİNE : KİŞİTİN : ----ÜK : YOK : ÜÇ^üN : KİŞİ : B^aL^ıKDA : MAŊA : OK^ıGLI : K^eLTİ : BⁱŞ : B^aL^ıK : ^aNI : ÜÇ^üN : OZDI : OT^uZ : ^aRTUKI :

Bolçu’da süngüşdük. Kağanını, yabgusunu, şadını, anda öldürdüm. İlini anda aldım. Otuz yaşımda Beş Balık tapa süledim. Altı yol süngüşdüm. ----sü’sünü hep öldürdüm. Beş Balık içinde [çok] kişi ---- yok [olacağı] için, kişi[ler] Balıkdan bana akıla geldi. Beş Balık onun için kurtuldu. Otuz artı

D29

𐰋𐰃𐰼 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰴𐰺𐰞𐰸 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰉𐰆𐰍𐰽𐰔 : 𐰼𐰇𐰼 : 𐰉𐰺𐰆𐰺 : 𐰼𐰚𐰠𐰃 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐱃𐰢𐰍 : 𐰃𐰑𐰸 : 𐰉𐱁𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰴𐰺𐰞𐰸 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢 : 𐰦𐰀 : 𐰞𐱃𐰢 : ----𐰑𐰢 : 𐰉𐰽𐰢𐰞 : 𐰴𐰺𐰀 : ----𐰓𐰇𐰓---- : 𐰴𐰺𐰞𐰸 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰽𐰨𐱃𐰢 : 𐰇𐰠𐰼𐱅𐰢 : 𐱃𐰸𐰆𐰔 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰢𐰤𐰤 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰢 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰘𐰼 : 𐰉𐰆𐰞𐰍𐰴𐰃𐰤 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰇𐰓𐰃𐰭𐰀 : ---- :

BİR : YAŞIMA : KARLUK : BOD^uN : BUŊSUZ : ERÜR : BARUR : ERKLİ : YAGI : BOLDI : TAMAG : IDUK : BAŞDA : SÜŊÜŞDÜM : KARLUK : BODUNUG : ÖLÜRTÜM : ^aNDA : ALTIM : ----DIM : BASMIL : KARA : ----DÜD---- : KARLUK : BODUN : TİRİLİP : KELTİ : SANÇTIM : ÖLÜRTÜM : TOKUZ : OGUZ : MENİŊ : BODUNUM : ERTİ : TEŊRİ : YİR : BULGAKIN : ÜÇÜN : ÖDİŊE : ---- :

bir yaşımda Karluk bodunu bungsuz erir, varır, erkli yağı oldu. Tamag Iduk Baş’da süngüşdüm. Karluk bodunu öldürdüm, anda aldım, ----dım Basmıl kara ----düd---- Karluk bodunu dirilip geldi. Sançtım, öldürdüm. Dokuz Oğuz benim bodunum idi. Tanrı yer bulandığı için, ödüne ----

D30

𐰚𐰇𐰤𐰃 : 𐱅𐰏𐰓𐰜 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰖𐰍𐰃 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰋𐰃𐰼 : 𐰖𐰃𐰞𐰴𐰀 : 𐱅𐰇𐰼𐱅 : 𐰖𐰆𐰞𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰭 : 𐰃𐰚𐰠𐰃 : 𐱃𐰆𐰍𐰆 : 𐰉𐰞𐰶𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐱃𐰆𐰍𐰞𐰀 : 𐰇𐰏𐰔𐰏 : 𐰘𐰇𐰔𐱅𐰃 : 𐰚𐰲𐰯 : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : ---- : 𐰚𐰃𐰦𐰃 : 𐰦𐰺𐰍𐰆𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰽𐰨𐰑𐰢 : 𐰃𐰠𐰃𐰤 : 𐰞𐱃𐰢 : 𐰇𐰲𐰨 : 𐰲𐰆𐱁 : 𐰉𐱁𐰃𐰦𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰑𐰴 : 𐰴𐰢𐱁𐱃𐰃 : 𐰖𐰉𐰞𐰴 :

KÜNİ : T^eGDÜK : ÜÇ^üN : Y^aGI : BOLDI : BİR : YILKA : TÖRT : YOLI : SÜŊ^üŞD^üM : ^eŊ : İLKİ : TOGU : B^aLIKDA : SÜŊ^üŞD^üM : TOGLA : ÖG^üZ^üG : YÜZ^üTİ : K^eÇⁱP : SÜSİ : ---- : ⁱKİNTİ : ^aND^ıRGUDA : SÜŊ^üŞD^üM : SÜSİN : S^aNÇD^ıM : İLİN : ^aLT^ıM : ÜÇ^üNÇ : ÇUŞ : B^aŞINDA : SÜŊ^üŞD^üM : TÜRK : BOD^uN : ^aD^aK : K^aMŞ^atTI : Y^aBL^aK :

kin değdiği için [bize] yağı oldu. Bir yılda dört yol süngüşdüm. En ilki Toğu Balık’ta süngüşdüm. Toğla Özüğünü yüzüp geçip sü’si ----. İkinci Andırgu’da süngüşdüm, sü’sünü sançtım, ilini aldım. Üçüncü Çuş Başı’nda süngüşdüm. Türk bodunu ayak kamşattı. yavlak

D31

𐰉𐰆𐰞𐱃𐰲𐰃 : 𐰼𐰓𐰃 : 𐰆𐰔𐰀 : 𐰖𐰪𐰀 : 𐰚𐰠𐰏𐰢𐰀 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰍𐱃𐰢 : 𐰇𐰚𐱁 : 𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃 : 𐰦𐰀 : 𐱅𐰃𐰼𐰠𐱅𐰃 : 𐰦𐰀 : 𐱃𐰆𐰭𐰺𐰀 : 𐰘𐰃𐰞𐰯𐰍𐰆𐱃𐰃 : 𐰋𐰃𐰼 : 𐰆𐰍𐱁𐰍 : 𐱃𐰆𐰭𐰀 : 𐱅𐰃𐰏𐰤 : 𐰖𐰆𐰍𐰃𐰦𐰀 : 𐰏𐰼𐰀 : 𐱃𐰆𐰴𐰃𐰑𐰢 : 𐱅𐰇𐰼𐱅𐰨 : 𐰔𐰏𐰦𐰃 : 𐰴𐰑𐰔𐰑𐰀 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰽𐰨𐰑𐰢 : 𐰖𐰉𐰺𐰃𐱃𐰑𐰢 : ----𐰉𐰺𐰢---- : ---- : 𐰴𐰃𐰺𐰴 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰢𐰍𐰃 : 𐰴𐰆𐰺𐰍𐰣 : 𐰶𐰃𐱁𐰞𐰑𐰸𐰑𐰀 : 𐰖𐰆𐱃 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰖𐰔𐰭𐰀 :

BOLT^aÇI : ^eRTİ : UZA : Y^aYNA : K^eLⁱGME : SÜSİN : ^aG^ıtT^ıM : ÖK^üŞ : ÖLT^eÇİ : ^aNDA : TİRⁱLDİ : ^aNDA : TOŊRA : YILP^aGUTI : BİR : OG^uŞ^uG : TOŊA : TİGⁱN : YOG^ıNDA : ^eGⁱRE : TOKID^ıM : TÖRT^üNÇ : ^eZGⁱNTİ : K^aD^ıZDA : SÜŊ^üŞD^üM : SÜSİN : ^aNDA : S^aNÇD^ıM : Y^aBRITD^ıM : ----B^aR^ıM---- : ---- : KIRK : Y^aŞ^ıMA : ^aMGI : KURG^aN : KIŞL^aDUKDA : YUT : BOLDI : Y^aZ^ıŊA :

olacak idi. Uzanıp yayılıp gelen erini ağıttım öküş [kişi] ölecekti anda dirildi, anda Tongra Yılpagut’un bir oğuşu[nu] Tonga Tigin yuğunda eğirip dokundum. Dördüncü Ezginti Kadız’da süngüşdüm. sü’sünü anda sançtım, yıprattım. ----barım---- ---- Kırk yaşımda Amgı Kurgan’da kışladığımızda yut oldu. Yazına

D32

𐰆𐰍𐰔 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰃𐰠𐰚𐰃 : 𐰾𐰇 : 𐱃𐱁𐰶𐰢𐱁 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰚𐰃𐰤 : 𐰾𐰇 : 𐰋𐰓𐰀 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰇𐰲 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : 𐰉𐰽𐰀 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰖𐰑𐰍 : 𐰖𐰉𐰔 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐱅𐰃𐰯 : 𐰞𐰍𐰞𐰃 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰾𐰃𐰭𐰺 : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : 𐰋𐰏 : 𐰉𐰺𐰴𐰍 : 𐰖𐰆𐰞𐰍𐰞𐰃 : 𐰉𐰺𐰑𐰃 : 𐰾𐰃𐰭𐰺 : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰏𐰠𐰃 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰋𐰃𐰔 : 𐰔 : 𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐰖𐰉𐰔 : 𐰼𐱅𐰢𐰔 : 𐰆𐰍𐰆𐰔 : ----𐱃 : 𐰖𐰍𐰃 : ---- : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰚𐰇𐰲 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰜 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰽𐰨𐰑𐰢 :

OG^uZ : T^aPA : SÜL^eDⁱM : İLKİ : SÜ : T^aŞIKM^ıŞ : ^eRTİ : ⁱKİN : SÜ : ^eBDE : ^eRTİ : ÜÇ : OG^uZ : SÜSİ : B^aSA : K^eLTİ : Y^aD^aG : Y^aB^ıZ : BOLDI : TİP : ^aL^ıG^aLI : K^eLTİ : SIŊ^aR : SÜSİ : ^eBⁱG : B^aRK^ıG : YOL^ıG^aLI : B^aRDI : SIŊ^aR : SÜSİ : SÜŊ^üŞG^eLİ : K^eLTİ : BİZ : ^aZ : ^eRTⁱMⁱZ : Y^aB^ıZ : ^eRTⁱMⁱZ : OGUZ : ----T : Y^aGI : ---- : T^eŊRİ : KÜÇ : BİRTÜK : ÜÇ^üN : ^aNDA : S^aNÇD^ıM :

Oğuz tapa süledim. İlk sü taşıkmış idi. İkinci sü evde idi. Üç Oğuz sü’si basıp geldi. Yaya, yavuz oldu deyip algalı geldi. sıngar sü’si evi barkı yağmalamaya vardı. sıngar sü’si süngüşmeye geldi. Biz az idik, yavuz idik. Oğuz ----t yağı ---- Tanrı güç verdiği için anda sançtım.

D33

𐰖𐰪𐰑𐰢 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰢𐰤 : 𐰴𐰔𐰍𐰦𐰸 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐱁 : 𐰼𐰨 : 𐰢𐰤 : 𐰃𐰤𐰠𐰏𐰇 : 𐰉𐰆𐰨𐰀 : 𐰉𐱁𐰞𐰖𐰆 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰢𐰽𐰺 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰇𐰠𐱅𐰲𐰃 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰖𐰸 : 𐰉𐰆𐰡𐰲𐰃 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰋𐰏𐰠𐰼 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰨𐰀 : 𐰽𐰴𐰣𐰭 : 𐰨𐰀 : 𐰋𐰃𐰠𐰭 : ---- : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : ----𐰑---- : ---- : 𐰃𐰑𐰢𐰖𐰃𐰤 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 :

Y^aYN^ıD^ıM : T^eŊRİ : Y^aRL^uK^aDUK : ÜÇ^üN : M^eN : K^aZG^aNDUK : ÜÇ^üN : TÜRK : BOD^uN : K^aZG^aNM^ıŞ : ^eRⁱNÇ : M^eN : İNⁱLⁱGÜ : BUNÇA : B^aŞL^aYU : K^aZG^aNM^aS^aR : TÜRK : BOD^uN : ÖLT^eÇİ : ^eRTİ : YOK : BOLT^aÇI : ^eRTİ : TÜRK : B^eGL^eR : BOD^uN : ^aNÇA : S^aK^ıN^ıŊ : ^aNÇA : BİLⁱŊ : ---- : OG^uZ : BOD^uN : ----D---- : ---- : IDM^aYIN : TİYⁱN : SÜL^eDⁱM :

yaydım. Tanrı yarlıkadığı için ben kazandığım için Türk bodunu kazanmış erinç Ben inimle bunca başlayıp kazanmasam Türk bodunu ölecek idi, yok olacak idi. Türk beğleri, bodunu anca sakının, anca bilin. ---- Oğuz bodunu ----d---- ---- idmesin diye süledim.

D34

𐰋𐰃𐰤 : 𐰉𐰺𐰴𐰃𐰤 : 𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰸𐰔 : 𐱃𐱃𐰺 : 𐰋𐰃𐰼𐰠𐰀 : 𐱅𐰃𐰼𐰃𐰠𐰯 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰍𐰆𐰑𐰀 : 𐰚𐰃 : 𐰆𐰞𐰍 : 𐰾𐰇𐰭𐱁 : 𐰾𐰇𐰭𐱁𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢 : 𐰃𐰠𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰞𐱃𐰢 : 𐰨𐰀 : 𐰴𐰔𐰍𐰣𐰯 : ---- : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰖𐰺𐰞𐰴𐰑𐰸 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐰢𐰤 : 𐰆𐱃𐰔 : 𐰺𐱃𐰸𐰃 : 𐰇𐰲 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : ----𐰸 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰇𐰓𐰾𐰏 : 𐰇𐱅 : 𐰇𐰠𐰏 : 𐰚𐰇𐰲 : ---- :

^eBİN : B^aRKIN : BOZD^uM : OG^uZ : BOD^uN : TOK^uZ : T^aT^aR : BİRLE : TİRİLⁱP : K^eLTİ : ^aGUDA : ⁱKİ : UL^uG : SÜŊ^üŞ : SÜŊ^üŞD^üM : SÜSİN : BOZD^uM : İLⁱN : ^aNDA : ^aLT^ıM : ^aNÇA : K^aZG^aN^ıP : ---- : T^eŊRİ : Y^aRL^uK^aDUK : ÜÇ^üN : M^eN : OT^uZ : ^aRTUKI : ÜÇ : Y^aŞ^ıMA : ----UK : ^eRTİ : ÖDSⁱG : ÖT : ÜL^üG : KÜÇ : ---- :

Evini, barkını bozdum. Oğuz bodunu Dokuz Tatar ile dirilip geldi. Ağu’da iki ulu süngüş süngüşdüm, sü’sünü bozdum, ilini anda aldım. Anca kazanıp ---- Tanrı yarlıkadığı için ben otuz artı üç yaşımda ----uk idi. Ödde öğüt, ülü güç ----

D35

𐰃𐰏𐰓𐰢𐱁 : 𐰞𐰯 : 𐰴𐰍𐰣𐰭𐰀 : 𐰖𐰭𐰞𐰑𐰃 : 𐰇𐰔𐰀 : 𐱅𐰭𐰼𐰃 : 𐰃𐰑𐰸 : 𐰘𐰼 : 𐰽𐰆𐰉 : ---- : 𐰲𐰃𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰸𐰆𐱃𐰃 : 𐱃𐰯𐰶𐰞𐰢𐰑𐰃 : 𐰼𐰨 : 𐱃𐰸𐰆𐰔 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰘𐰼𐰤 : 𐰽𐰆𐰉𐰃𐰤 : 𐰃𐰑𐰯 : 𐱃𐰉𐰍𐰲𐰍𐰺𐰆 : 𐰉𐰺𐰑𐰃 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : ---- : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : ---- : 𐰉𐰆 : 𐰘𐰼𐰓𐰀 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰃𐰏𐰓𐰘𐰤 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰽𐰴𐰣𐰯 : ---- : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : ---- :

İGⁱDMⁱŞ : ^aLP : K^aG^aN^ıŊA : Y^aŊ^ıLDI : ÜZE : T^eŊRİ : IDUK : YⁱR : SUB : ---- : ^eÇİM : K^aG^aN : KUTI : T^aPKILM^aDI : ^eRⁱNÇ : TOKUZ : OG^uZ : BOD^uN : YⁱRⁱN : SUBIN : ID^ıP : T^aBG^aÇG^aRU : B^aRDI : T^aBG^aÇ : ---- : BOD^uN : ---- : BU : YⁱRDE : K^eLTİ : İGⁱD^eYⁱN : TİYⁱN : S^aK^ıN^ıP : ---- : BOD^uN : ---- :

yedirmiş [olan] alp kağanına yanıldı. Üstte Tanrı, ıduk yer, su ---- eçüm kağanın kutunu tapılmadı erinç. Dokuz Oğuz bodunu, yerini, suyunu koyup Tabgaça Vardı. Tabgaç ---- bodunu ---- bu yerde geldi. iğideyim diye sakınıp ---- bodunu ----

D36

𐰖𐰔𐰸𐰞𐱃---- : 𐰋𐰃𐰼𐰘𐰀 : 𐱃𐰉𐰍𐰲𐰑𐰀 : 𐱃𐰃 : 𐰚𐰇𐰾𐰃 : 𐰖𐰸 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰉𐰆 : 𐰘𐰼𐰓𐰀 : 𐰢𐰭𐰀 : 𐰴𐰆𐰺 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰢𐰤 : 𐰇𐰔𐰢 : 𐰴𐰍𐰣 : 𐰆𐰞𐰺𐱃𐰸𐰢 : 𐰇𐰲𐰤 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : ----𐰇---- : 𐰴𐰞𐰢𐰑𐰢 : 𐰃𐰠𐰏 : 𐱅𐰇𐰼𐰇𐰏 : 𐰘𐰏𐰓𐰃 : 𐰴𐰔𐰍𐰦𐰢 : 𐰃𐰑---- : ----𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯 : 𐰘---- :

Y^aZUKL^aT---- : BİRⁱYE : T^aBG^aÇDA : ^aTI : KÜSİ : YOK : BOLDI : BU : YⁱRDE : M^aŊA : KUR : BOLDI : M^eN : ÖZ^üM : K^aG^aN : OL^uRTUK^uM : ÜÇ^üN : TÜRK : BOD^uN^uG : ----Ü---- : K^ıLM^aD^ıM : İLⁱG : TÖRÜG : YⁱGDİ : K^aZG^aND^ıM : ID---- : TİRⁱLⁱP : Yⁱ---- :

Yazlıklat ---- Beride Tabgaçda adı sanı yok oldu. Bu yerde bana kur oldu. Ben öz’üm kağan oturduğum için, Türk bodunu ----ü---- kılmadım. İli, töreyi iyice kazandım. ---- dirilip yi----

D37

𐰦𐰀 : 𐰾𐰇𐰤𐱁𐰓𐰢 : 𐰾𐰇𐰾𐰃𐰤 : 𐰽𐰨𐰑𐰢 : 𐰃𐰲𐰚𐰏𐰢𐰀 : 𐰱𐰚𐰓𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰉𐰆𐰡𐰃 : 𐰇𐰠𐰏𐰢𐰀 : 𐰇𐰠𐱅𐰃 : 𐰾𐰠𐰭𐰀 : 𐰸𐰆𐰑𐰃 : 𐰖𐰆𐰺𐰯𐰣 : 𐰴𐰺𐰍𐰣 : 𐰶𐰃𐰽𐰞𐱃𐰀 : 𐰋𐰃𐰤 : 𐰉𐰺𐰴𐰃𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢 : ---- : 𐰘𐱁𐰴𐰀 : 𐰍𐰑𐰃 : 𐰆𐰖𐰍𐰺 : 𐰠𐱅𐰋𐰼 : 𐰘𐰇𐰔𐰲𐰀 : 𐰼𐰏 : 𐰃𐰠𐰏𐰼𐰇 : 𐱅𐰔𐰯 : 𐰉𐰺𐰑𐰃 : ---- :

^aNDA : SÜŊ^üŞD^üM : SÜSİN : S^aNÇD^ıM : İÇⁱKⁱGME : İÇⁱKDİ : BOD^uN : BOLDI : ÖL^üGME : ÖLTİ : S^eL^eŊE : KODI : YOR^ıP^aN : K^aRG^aN : KIS^ıLTA : ^eBİN : B^aRKIN : ^aNDA : BOZD^uM : ---- : Y^ıŞKA : ^aGDI : UYG^uR : ⁱLT^eB^eR : YÜZÇE : ^eRⁱG : İLG^eRÜ : T^eZⁱP : B^aRDI : ---- :

anda süngüşdüm, sü’sünü sançtım, içiken içikti boy oldu, ölen öldü. Selenge’den koyı yörüyüp Kargan kısılda evini, barkını anda bozdum. ---- Yış’a ağdı Uygur ilbaşısı yüzce erle ileri tezip vardı. ----

D38

----𐱅𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐰜 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰀𐰲 : 𐰼𐱅𐰃 : 𐰆𐰞 : 𐰘𐰃𐰞𐰴𐰃𐰍 : 𐰞𐰯 : 𐰃𐰏𐱅𐰢 : 𐰆𐱃𐰔 : 𐰺𐱃𐰸𐰃 : 𐱅𐰇𐰼𐱅 : 𐰖𐱁𐰢𐰀 : 𐰆𐰍𐰔 : 𐱅𐰔𐰯 : 𐱃𐰉𐰍𐰲𐰴𐰀 : 𐰚𐰃𐰼𐱅𐰃 : 𐰇𐰚𐰤𐰯 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰽𐰆𐰴𐰣 : ---- : 𐰆𐰍𐰞𐰃𐰤 : 𐰖𐰆𐱃𐰔𐰃𐰤 : 𐰦𐰀 : 𐰞𐱃𐰢 : 𐰚𐰃 : 𐰠𐱅𐰋𐰼𐰠𐰏 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : ---- :

----Tİ : TÜRK : BOD^uN : AÇ : ^eRTİ : OL : YILKIG : ^aL^ıP : İGⁱtTⁱM : OT^uZ : ^aRTUKI : TÖRT : Y^aŞ^ıMA : OG^uZ : T^eZⁱP : T^aBG^aÇKA : KİRTİ : ÖK^üN^üP : SÜL^eDⁱM : SUK^uN : ---- : OGLIN : YOT^uZIN : ^aNDA : ^aLT^ıM : ⁱKİ : ⁱLT^eB^eRLⁱG : BOD^uN : ---- :

----ti. Türk bodunu aç idi. O yılkıyı alıp yedirdim. Otuz artı dört yaşımda Oğuz tezip Tabgaça girdi. Ökünüp süledim. Soyunu, ----, oğlunu, yotuzunu anda aldım. İki ilteberli boylar ----

D39

𐱃𐱃𐰉𐰃 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰉𐰍𐰲 : 𐰴𐰍𐰣𐰴𐰀 : 𐰚𐰇𐰼𐱅𐰃 : 𐰖𐰞𐰉𐰲𐰃 : 𐰓𐰏𐰇 : 𐰽𐰉𐰃 : 𐰇𐱅𐰏𐰃 : 𐰚𐰠𐰢𐰔 : 𐱅𐰃𐰘𐰤 : 𐰖𐰖𐰣 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰉𐰆𐰑𐰣𐰍 : 𐰦𐰀 : 𐰉𐰆𐰔𐰑𐰢 : 𐰘𐰃𐰞𐰴𐰃𐰽𐰃𐰤 : ---- : 𐰾𐰇𐰾𐰃 : 𐱅𐰃𐰼𐰠𐰯 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐰴𐰑𐰺𐰴𐰣 : 𐰘𐰃𐱁𐰑𐰀 : 𐰸𐰆𐰣---- :

T^aT^aBI : BOD^uN : T^aBG^aÇ : K^aG^aNKA : KÖRTİ : Y^aL^aB^aÇI : ^eDGÜ : S^aBI : ÖT^üGİ : K^eLM^eZ : TİYⁱN : Y^aY^ıN : SÜL^eDⁱM : BON^uD^uG : ^aNDA : BOZD^uM : YILKISIN : ---- : SÜSİ : TİRⁱLⁱP : K^eLTİ : K^aD^ıRK^aN : YIŞDA : KON---- :

Tatabı bodunu, Tabgaç kağanına gördü, yalabaçı iyi savı, ötüğü gelmez diye yazın süledim. bodunu anda bozdum, yılkısını ---- sü’si dirilip geldi, Kadırkan Yış’da kon----

D40

----𐰍𐰴𐰭𐰀 : 𐰘𐰼𐰭𐰼𐰇 : 𐰽𐰆𐰉𐰃𐰭𐰺𐰆 : 𐰸𐰆𐰦𐰃 : 𐰋𐰃𐰼𐰘𐰀 : 𐰚𐰼𐰠𐰸 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐱃𐰯𐰀 : 𐰾𐰇𐰠𐰀 : 𐱅𐰃𐰯 : 𐱃𐰆𐰑𐰣 : 𐰖𐰢𐱃𐰺𐰍 : 𐰃𐱃𐰢 : 𐰉𐰺𐰑𐰃 : ---- : 𐰴𐰺𐰞𐰸 : 𐰠𐱅𐰋𐰼 : 𐰖𐰸 : 𐰉𐰆𐰞𐰢𐱁 : 𐰃𐰤𐰾𐰃 : 𐰋𐰃𐰼 : 𐰸𐰆𐰺𐰍𐰣𐰴𐰀 : ---- :

----G^aK^ıŊA : YⁱRⁱŊ^eRÜ : SUBIŊ^aRU : KONTI : BİRⁱYE : K^aRL^uK : BOD^uN : T^aPA : SÜLE : TİP : TUD^uN : Y^aMT^aR^ıG : IT^ıM : B^aRDI : ---- : K^aRL^uK : ⁱLT^eB^eR : YoK : BOLM^ıŞ : İNⁱSİ : BİR : KORG^aNKA : ---- :

----gakınga, yerine suyuna kondu. Beride Karluk bodunu tapa süle deyip Tudun Yamtar’ı ittim, vardı. ---- Karluk ilteberi yok olmuş, ini’si bir kurgana ----

D41

---- : 𐰺𐰴𐱁𐰃 : 𐰚𐰠𐰢𐰓𐰃 : 𐰣𐰃 : 𐰪𐱃𐰖𐰤 : 𐱅𐰃𐰯 : 𐰾𐰇𐰠𐰓𐰢 : 𐰸𐰆𐰼𐰍𐰆 : 𐰚𐰃 : 𐰇𐰲 : 𐰚𐰃𐰾𐰠𐰏𐰤 : 𐱅𐰔𐰯 : 𐰉𐰺𐰑𐰃 : 𐰴𐰺𐰀 : 𐰉𐰆𐰑𐰣 : 𐰴𐰍𐰣𐰢 : 𐰚𐰠𐱅𐰃 : 𐱅𐰃𐰯 : 𐰇𐰏𐰓𐰃 : ----𐰴𐰀 : 𐰀𐱃 : 𐰋𐰃𐰼𐱅𐰢 : 𐰚𐰃𐰲𐰏 : 𐱃𐰞𐰍---- :

---- : ^aRK^ıŞI : K^eLM^eDİ : ^aNI : ^aYN^ıT^aY^ıN : TİP : SÜL^eDⁱM : KOR^ıGU : ⁱKİ : ÜÇ : KİŞⁱLG^eN : T^eZⁱP : B^aRDI : K^aRA : BOD^uN : K^aG^aN^ıM : K^eLTİ : TİP : ÖGDİ : ----KA : AT : BİRTⁱM : KİÇⁱG : ^aTL^ıG---- :

---- arkışı gelmedi. Onu anyıtayım deyip süledim. Koruğu iki üç kişiyle tezip vardı. Kara bodunu Kağanım geldi deyip [beni] övdü. ----ka ad verdim. Küçük adlı----